Ik heb voor u het kenteken van een auto die misschien iets met een overval te maken heeft.' Servicemedewerkster Jacqueline van Rijt beantwoordt het politieservicenummer 0900-8844. Ze vertelt hoe ze twee maanden na een heftig incident onverwachts cruciale informatie binnenkrijgt.
Een van de nadelen van het werken op het Politie Service Centrum is dat je niet altijd hoort hoe een verhaal afloopt. Je staat de mensen te woord, kalmeert ze wanneer het nodig is, voert de gegevens van de melding in het systeem in en vervolgens heb je meestal geen zicht meer op een zaak. Slechts in enkele gevallen krijg je een terugkoppeling, maar vaak alleen wanneer je een sleutelrol hebt gespeeld tijdens of na het ontvangen van de melding. Maar het kan ook onverwacht heel anders lopen.
Ongeveer twee maanden geleden is er een overval geweest op een tankstation. De patrouille die ter plaatse kwam kon toentertijd helaas geen daders meer traceren en tot op heden zijn er geen belangrijke sporen aangetroffen die kunnen leiden tot een oplossing van de zaak. Er is bij alle betrokkenen maar weinig hoop dat deze overval nog opgelost wordt. Tot vandaag...
Ik krijg een opgewonden dame aan de telefoon. Ze vertelt: zo'n twee maanden geleden reed ik 's avonds met mijn auto door de wijk en kwam daarbij langs een tankstation. Toen viel het mij op dat er vlakbij het tankstation een auto geparkeerd stond, die er, zeker op dat late tijdstip, naar mijn idee niet thuishoorde.'
De vrouw vertelt dat ze voor haar beroep veel in de wijk komt. Ze vervolgt: 'Omdat ik het niet vertrouwde heb ik het kenteken genoteerd, zodat de politie kon kijken of het misschien om een gestolen auto ging. Die avond kon ik de politie niet meer bellen. Toen ik de volgende morgen in de krant las dat er een overval was gepleegd bij het tankstation, dacht ik direct aan de vreemde auto en het nummerbord dat ik had genoteerd. Ik wilde meteen de politie bellen, maar ik kon het briefje met het kenteken nergens meer vinden. Eerlijk gezegd ben ik het daarna ook helemaal vergeten.'
Ik moet een beetje glimlachen. Het komt wel vaker voor dat ooggetuigen pas later bellen. Of het lijkt ze niet belangrijk genoeg of ze denken onterecht dat we hun informatie niet nodig hebben. Soms krijgen ze daar achteraf spijt van en bellen alsnog. Helaas is het dan vaak te laat en leidt het niet meer tot het gewenste resultaat.
Maar dit verhaal krijgt een onverwachte wending als de vrouw verder vertelt. 'Vandaag ben ik aan het poetsen en ik kwam het verfrommelde briefje tegen tussen wat oude papieren. Ik dacht, misschien heeft de politie er nog wat aan, dus ik besloot alsnog even te bellen.' Ze geeft me het kenteken dat ze twee maanden geleden heeft genoteerd.
Ik bedank de vrouw hartelijk voor haar telefoontje en beloof haar te laten weten of het heeft geholpen bij het onderzoek. Vervolgens neem ik contact op met de basiseenheid die de zaak van de overval behandelt en geef het kenteken door.
En ja hoor: bingo! Met de nieuwe informatie kan het opsporingsteam de dader twee maanden na de overval onverwacht alsnog aangehouden.
Als we de vrouw terugbellen met het goede nieuws en haar bedanken, is ze is volkomen verrast. Ze is, net als wij, enorm blij dat ze toch de moeite heeft genomen om te bellen.
Dit is niet het eerste misdrijf dat opgelost wordt door een oplettende omstander. De kleinste melding kan de grootste gevolgen hebben en iedereen kan een grote rol spelen in de bestrijding van misdaad!

Explosie

Hij kijkt me aan, maar ik zie dat hij van binnen al dood is. Het jongetje voor me is voor een groot deel verbrand, zijn huid heeft meerdere kleuren. Ik ruik de geur van verbrand vlees, nooit eerder had ik daar zo'n moeite mee. Om mij heen zie ik brandweermannen huilend mensen blussen.
Ik heb noodhulpdienst en word met mijn maatje door de meldkamer naar een flat in Schiedam gestuurd, waar een brandje zou zijn in een schuur. Ik kan even snel geen schuur bedenken in de straat waar we heen worden gestuurd, maar we gaan snel die kant op.
De meldkamer roept ons wederom: 'Bij de brand is een 4-jarig kind van top tot teen verbrand.' Ik trap het gaspedaal diep in, meldingen waarbij kinderen betrokken zijn, raken me extra. We zijn met een kleine minuut ter plaatse en gelukkig zie ik voor mij ook de brandweer de straat in rijden.
Ik tref een complete chaos aan, het lijkt wel een film waarbij het geluid uit staat. De brandende schuur blijkt een kelderbox, waarin een explosie is geweest. Ik zie dat de ruiten eruit liggen en dat het binnen nog wat rookt. Rondom de kelderbox ligt een hoop bloed. Ik probeer helder te krijgen wat er gebeurd is, maar het wil even niet lukken.
Het gewonde kind ligt even verderop in de armen van een man. Ik zie dat het zwaargewond is. Het jongetje kijk me aan, maar ik heb het gevoel dat hij dwars door mij heen kijkt. Hij heeft de dood in z'n ogen, die blik zal ik nooit vergeten. Het kind is doodstil. De man die hem vast heeft schreeuwt het uit. Hij is de enige die geluid maakt. Zijn emoties zijn niet te beschrijven. Hij heeft zelf wat snijwonden, maar die lijken hem niet de deren.
Ik tref nog twee slachtoffers aan, ook zij zijn er slecht aan toe. Ze zijn stil, ik denk dat ze de pijn niet eens meer voelen.
Even voel ik mij compleet machteloos, ik kan niets betekenen voor de slachtoffers. Waar ik normaal gesproken reanimeer of een bloeding stelp, kan ik nu helemaal niks. Deze slachtoffers hebben zware brandwonden. Ik zie dat de brandweermannen letterlijk de mensen aan het blussen zijn, alsof ze een brand blussen. Enkelen met tranen in de ogen. Even sta ik stil om te beseffen wat ik nu eigenlijk zie gebeuren.
Tot mijn schrik herken ik een van de slachtoffers. Het is een 18-jarige man uit Schiedam, een bekende van de politie. Hij blijkt de bewoner te zijn van de woning waar de kelderbox bij hoort.
Dan gaat in mijn hoofd de knop om en ik ga ik over tot actie. Samen met mijn collega's zet ik de straat af met afzetlinten en we proberen getuigen te achterhalen. Ik moet weten wat er gebeurd is.
Met verbazing zie ik hoe mensen met kleine kinderen in hun armen staan toe te kijken. De een staat nog dichter bij de zwaargewonden dan de ander. Wat bezielt deze mensen? Ze lijken totaal niet te beseffen dat zij zichzelf en hun kinderen beschadigen door hiernaar te kijken. Als ik de mensen wegstuur, verbazen zij mij nog meer door een grote mond tegen mij op te zetten.
Naast het benaderen van mogelijke getuigen probeer ik ook sporen veilig te stellen. Het is ons nog totaal onbekend wat er gebeurd is, dus ik maak ook snel wat foto's van de aangetroffen situatie. De meldkamer benoemt mij tot aanspreekpunt, een golf van vragen komt op mij af.
Er komen meerdere ambulances en twee traumahelikopters ter plaatse. De slachtoffers worden zo snel mogelijk stabiel gemaakt, zodat ze vervoerd kunnen worden naar verschillende ziekenhuizen. De meldkamer bereidt verschillende spoedtransporten voor. Ondanks de chaos verloopt dit gelukkig gesmeerd.
Op mijn verzoek vliegt de politiehelikopter over, zij maken overzichtfoto's voor het onderzoek. In de tussentijd controleren de brandweermannen de kelderbox en de overige woningen. Er worden gelukkig geen slachtoffers meer gevonden. De kelderbox is volledig zwartgeblakerd. Binnen staan onderdelen van een motorscooter.
Er komt een man aangelopen die geholpen heeft de slachtoffers bij de brand weg te krijgen, hij heeft ademhalingsmoeilijkheden. Ook voor hem komt er een ambulance. Verder komen slachtofferhulp, de forensische opsporing en de crisismanager van de gemeente ter plaatse.
We weten nog niet wie alle slachtoffers zijn. Zij kunnen hun naam niet zeggen en hebben geen legitimatiebewijs op zak. Erg lastig, we willen graag zo snel mogelijk hun familie in kennis stellen.
Collega's van mij komen er gelukkig wel achter wie het kind is. Zijn moeder blijkt in Delft te zijn. Met loeiende sirenes wordt ze opgehaald en richting het ziekenhuis gebracht. Het kind is voor tenminste 70% verbrand en zijn overlevingskansen zijn heel erg klein.
Als alle slachtoffers naar het ziekenhuis zijn vervoerd, gaan wij naar de brandweerkazerne voor een gezamenlijke debriefing. We delen emoties en bespreken het incident. Ook is er gelegenheid vragen te stellen aan de ambulancebroeders. Aansluitend hebben wij nog een gesprek op het bureau met het bedrijfsopvangteam (nu: team collegiale ondersteuning; team dat collega's helpt met verwerken van heftige incidenten, red.).
De collega's van forensische opsporing doen onderzoek naar de toedracht van het ongeval. Blijkbaar was men aan het sleutelen aan de motorscooter en werd er benzine over gegoten. Op enig moment is er een vonk ontstaan. Er volgde een explosie, waardoor de kelderdeur dichtsloeg. Een van de mannen sloeg vervolgens de ruiten van de kelderbox in en is er doorheen gekropen om de anderen te redden. Dit was de man met de snijwonden die ik gezien had.
Het 4-jarige kind en de 18-jarige man overlijden in het ziekenhuis, de twee andere zwaargewonde slachtoffers overleven het incident. De blik van het jongetje dat zwaar verbrand op de grond lag, zal ik nooit vergeten. Was het maar gewoon een schuurbrandje geweest, dan was het allemaal heel wat minder heftig afgelopen...